Een cirkel is oneindig

Ik kan het me nog goed herinneren. De ontmoeting met Jolanda. Tijdens die eerste keer stond ze met haar handen vol cadeautjes voor onze meiden op de stoep, haar gezicht op de bezorgde stand. Vastberaden stapte ze ons huis binnen met een moederlijke uitstraling die alleen mijn eigen mams kan overtreffen. We kenden haar via/via, maar ik wilde me meteen nestelen in de warmte van haar hart. Van te voren had ik me afgevraagd; hoe maak je kennis met iemand die je gaat begeleiden bij de moeilijkste opdracht die je als ouder kunt krijgen; afscheid nemen van je kind? Dat ging eigenlijk vanzelf. Jolanda brak het flinterdunne ijs met de vraag hoe we met de situatie van ongeneeslijk zieke Maxine omgingen. Vol begrip luisterde ze naar ons verhaal.

Hoe maak je kennis met iemand die je gaat begeleiden bij de moeilijkste opdracht die je als ouder kunt krijgen?

Geen catalogi

Er kwamen geen catalogi op tafel met rouwauto’s, bloemboeketten en doodskisten om uit te kiezen. Het enige wat er verscheen was een schrijfblok waarop Jolanda onze wensen noteerde die we eerder bedacht hadden. Ze hielp ons te verwoorden hoe we het leven van onze dochter straks wilde ‘vieren’ als ze er niet meer was; informeel, vrolijk, warm en in de buitenlucht. Het voelde nog heel ver weg, maar we wisten dat deze realiteit snel zou naderen. Ik had een kleurrijke beeldenmix in mijn hoofd van verhalen, ballonnen, ranja en zonneschijn. Jolanda begreep wat we bedoelden en maakte onze ideeën concreet en zocht er meteen integere leveranciers bij die onze wensen in vervulling konden laten gaan. Ze ontzorgde en beschermde ons zodat Maxine het gewenste afscheid zou krijgen.

Buurvrouw

Een maand later stond ze opnieuw op de stoep, vlak nadat onze kleine ster aan haar laatste reis was begonnen. ‘Wie is die buurvrouw?’ vroegen een aantal familieleden en vrienden aan mij nadat Jolanda iedereen een dikke sterkteknuffel had gegeven. Glimlachend vertelde ik dat die vrouw 6 km. verderop woont en ons ging begeleiden bij het afscheid. Liefkozend streelde ze Maxine over haar wangetjes terwijl ik haar met mijn moeder nog één keer mooi maakte. Dat herhaalde ze elke dag als ze kwam kijken hoe ons meisje erbij lag. Ze had haar bij leven nooit gekend, maar sloot onze dochter alsnog in haar hart.

Elke keer als ze kwam hielp ze Jeroen en mij om een stapje te zetten naar het definitieve afscheid. Tussendoor maakte de koffiemachine overuren. De motor van Jolanda bleef draaien op het zwarte goud. Op de eerste dag maakten we de kaart, op de laatste dag reden we samen naar de locatie om de opstelling te controleren. In goed overleg besloten we wat het beste moment was om het kistje in huis te halen omdat ik daar de meeste moeite mee had. Alles waar we van te voren goed over hadden nagedacht kreeg verder vorm met de grootste zorgvuldigheid. Dat het zo mooi werd hielp mij om er een beetje vrede mee te sluiten dat de ergste dag van mijn leven naderde.

Elke keer als ze kwam hielp ze Jeroen en mij om een stapje te zetten naar het definitieve afscheid.

Tot het laatste moment

Haar begeleiding op die dag stelde mij gerust en maakte de stress hanteerbaar. ’s Ochtends legde ze Maxine samen met mij en Jeroen in haar kistje. Ze wees ons de weg naar de afscheidslocatie en het crematorium en ging ons voor tijdens de afscheidsdienst in het bos bij Villa Klein Heumen. Wat was het er prachtig. Hoewel intens verdrietig, ‘genoot’ ik van de manier waarop we het leven van Maxine vierden. Precies zoals we wilden. We kozen er bewust voor om de aanwezige kinderen bij het afscheid van Maxine te betrekken. Jolanda las hen tijdens de dienst een verhaaltje voor, liet de kinderen dansen om de kist, bellenblazen en ballonnen oplaten. De aanwezigen, die onder de indruk waren, stonden in een enorme haag om Maxine en ons heen en gaven de kracht om onze kleine ster weg te brengen. Tijdens de laatste stap ging Jolanda ons, familie en naaste vrienden voor naar het crematorium. Na een emotioneel samenzijn stuurden we Maxine op haar laatste reis… Tot het laatste moment waakte ze over ons en bracht Maxine samen met Jeroen naar de oven.

Maxine blijft verbinden

Dat waken is nooit overgegaan. Ik waardeer het dat ze regelmatig belt met de vraag hoe het gaat en soms komt aanwaaien voor een kop koffie. Ze heeft inmiddels ook andere bevriende families kunnen begeleiden. Ik verwijs mensen graag, want ik gun iedereen haar aandacht en warmte, maar ook haar gezelligheid, bij zoiets moeilijks als het loslaten van een dierbare. Het troost me dat Maxine op deze manier blijft verbinden.

Verbinding was ook het thema van de herdenkingsviering die Jolanda samen met Robine Jansen organiseerde. ‘Circle of Life’ stond er op de kaart die werd rondgestuurd aan de families die ze de afgelopen jaren begeleid hebben met de uitnodiging om samen stil te staan bij de herinneringen aan allen die we moeten missen. Dat is tenslotte ook de cirkel van het leven.

De kracht van verhalen is dat ze oneindig zijn en net als ‘the circle of life’ voortdurend doorgegeven worden.

De kracht van verhalen

Ik was onder de indruk van het grote aantal aanwezigen die Jolanda en Robine, naast Maxine en ons, in hun hart hebben gesloten. Met dit grote hart, mooie woorden en onder begeleiding van stemmige muziek bemoedigden zij hen en ons om door te gaan met het leven, ondanks het gemis. Daarna nam ik de aanwezigen mee in ons verhaal. Met de boodschap ‘Nu is het enige dat bestaat’ vertelde ik de 250 aanwezigen hoe datgene wat Maxine mij leerde helpt in het omgaan met het gemis. Een gevoel van saamhorigheid ontstond. Zinvol is het om haar verhaal, maar meer nog haar boodschap, blijvend te laten horen. Voor mezelf én voor anderen. Het ontroerde mij dat veel mensen, tijdens de borrel, in hun reactie lieten weten dat ze geraakt werden en haar boodschap ter harte nemen… Zo leven zij en anderen niet alleen in onze harten, maar ook in onze woorden verder. Immers, de kracht van verhalen is dat ze oneindig zijn en net als ‘the circle of life’ voortdurend doorgegeven worden. Zo blijven wij ook met elkaar verbonden.

Wil je jouw verhaal ook op (laten) schrijven? Of van iemand die je wil herinneren? Naast het schrijven voor mezelf omschrijf ik betekenisvolle momenten uit jouw leven of die van je dierbare en verwoord herinneringen en gebeurtenissen tot persoonlijke verhalen die raken.